Βυζαντινή διπλωματική

Τα έγγραφα των δημοσίων λειτουργών του Βυζαντίου ή υπαλληλικά είναι δημόσια έγγραφα, που εκδόθηκαν από αξιωματούχους των κεντρικών υπηρεσιών ή της επαρχιακής διοίκησης ή, πολύ σπάνια, από εξουσιοδοτημένα άτομα, και αναφέρονται στην εκτέλεση πράξεων διοικητικής, δικαστικής ή δημοσιονομικής φύσεως, σε μέτρα διοικητικά και δικαστικές αποφάσεις. Χρονολογούνται από τις αρχές του 10ου ως τα μέσα του 15ου αιώνα (908/922-1442). Τα έγγραφα των δημοσίων λειτουργών αντιπροσωπεύουν την πρακτική του συστήματος και ως πρωτογενής πηγή αποτελούν πολύτιμα τεκμήρια για τη μελέτη της διοίκησης και των θεσμών, της οικονομίας και της δημοσιονομικής πολιτικής του κράτους, της κοινωνίας και του πολιτισμού του Βυζαντίου. Από τη μελέτη των υπαλληλικών εγγράφων διαπιστώνεται η πολύπλοκη αλλά και αποτελεσματική οργάνωση της βυζαντινής διοίκησης στο κέντρο και στην περιφέρεια και, αντίθετα από την άλλοτε κρατούσα άποψη για την "ακινησία" του Βυζαντινού κράτους, διαπιστώνεται η ικανότητα εξέλιξης και ανανέωσης της κρατικής μηχανής, η ικανότητα προσαρμογής της πολιτικής πρακτικής στις ανάγκες και τις απαιτήσεις των καιρών. Αυτή η ικανότητα προσαρμογής, με τις αντίστοιχες ουσιαστικές αλλαγές στη διοίκηση και στη διπλωματική, συνυπάρχει με τη βαθειά συνείδηση της συνέχειας του κράτους, που αποτελούσε και το θεμέλιο της ύπαρξης της αυτοκρατορίας, συνείδηση ιδιαίτερα έκδηλη σε εποχές κρίσης και μεγάλων πολιτικών ανατροπών. Στην παρούσα εργασία εξετάζονται από διπλωματική άποψη τα μαρτυρούμενα είδη υπαλληλικών εγγράφων, με τις απαρχές και την εξέλιξή τους, και παράλληλα επιχειρείται η ένταξή τους στο ιστορικό τους πλαίσιο και η ερμηνεία των δεδομένων σε συνάρτηση με την εκάστοτε πολιτική συγκυρία.