Τύπος και κρίση

Στην ιστορία υπάρχουν οι εποχές των μεγάλων γεγονότων, εποχές της ταχύτητας και της έντασης, οι οποίες αναμενόμενο είναι να προσελκύουν το βλέμμα των ιστορικών και του κοινού. Όμως ανάμεσα στα μεγάλα γεγονότα μεσολαβεί χρόνος ζωής, η οποία, είτε φωτίζεται από τον προβολέα της δημοσιότητας είτε πορεύεται στο ημίφως, υπάρχει, όπως και οι άνθρωποι που εγγράφουν σε αυτό το μεταβατικό διάστημα τα βήματά τους ως σκέψη, συναίσθημα και δράση. Με την απορία για το τι συμβαίνει σε μια μεταβατική φάση, ξεκίνησε η παρούσα έρευνα. Μετά την ήττα στον ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897, η οποία ενέτεινε αφενός την οικονομική δυσπραγία της χώρας στη σκιά της πτώχευσης του 1893 και αφετέρου επέφερε τον Διεθνή Οικονομικό Έλεγχο, ξεκίνησε στην Ελλάδα μια δημόσια συζήτηση για τα αίτια της ήττας, συζήτηση στην οποία οι δημοσιογράφοι διαδραμάτισαν έναν κεντρικό ρόλο. Εντόπιζαν τα αίτια στο πολιτικό σύστημα και στα πολιτικά ήθη της Ελλάδας και κυριαρχούσε η άποψη ότι το πολιτικό σύστημα είχε αγγίξει τα όριά του, ότι κυριαρχούσε μια κατάσταση πολιτικής και εθνικής αποσύνθεσης και ότι έπρεπε να εισαχθούν μεταρρυθμίσεις που θα οδηγούσαν στην υπέρβαση της κρίσης. Τέτοιες απόψεις επανέρχονταν κατά καιρούς στο διάστημα 1897-1909, σε διάφορες εκδοχές, άλλοτε γενικόλογες και άλλοτε συνοδευόμενες από πολύ συγκεκριμένες προτάσεις, και σε αυτές αντικαθρεπτίζεται διαρκώς ένα ψυχολογικό, πολιτικό και ιδεολογικό αδιέξοδο. Το παραπάνω παρουσιάζει πολλές αναλογίες με τη σύγχρονη κρίση. Ο τύπος φαίνεται να επηρέασε σε μεγάλο βαθμό την πολιτική ατζέντα του κινήματος στο Γουδή και των μετέπειτα πολιτικών εξελίξεων. Σε αυτό το βιβλίο εξετάζονται διεξοδικά οι απόψεις του τύπου στη διαχρονική τους εξέλιξη κατά την περίοδο 1897-1909, συνάμα όμως μελετώνται όψεις της μορφολογίας των εφημερίδων, η οποία φαίνεται να επηρεάζει την εμβέλειά τους και την επίδρασή τους στην κοινή γνώμη. Παρουσιάζεται τέλος μια νέα μεθοδολογία για την ανάλυση των τίτλων των άρθρων, καθώς και για την μέτρηση και την κατανομή της ύλης στις εφημερίδες της εποχής.