Ο τόμος αυτός αποτελεί μια συλλογή κειμένων που γράφτηκαν προς τιμήν του ιστορικού Γιάνη Γιανουλόπουλου. Συλλογικά πονήματα όπως το ανά χείρας, προϊόν έμπρακτης αναγνώρισης και απόδοσης τιμής σε έναν σημαντικό ιστορικό, εύλογα παίρνουν τη μορφή ενός γνωστικού παλίμψηστου με θεματικές που διαχέονται, αλληλοσυμπληρώνονται αλλά και που κάποτε αποκλίνουν. Τα μοτίβα, οι μύθοι και οι μηχανισμοί ανάδυσης του εθνικισμού στην Ελλάδα, την Ευρώπη και τα Βαλκάνια, ο ρόλος της θρησκείας στη διαμόρφωση "εθνικών ταυτοτήτων" και ο αναστοχασμός πάνω στη θέση της Ιστορίας στη δημόσια σφαίρα (και η απαρίθμηση ασφαλώς δεν είναι εξαντλητική), αποτελούν ερευνητικές εστίες τόσο των συγγραφέων του τόμου, όσο και του τιμώμενου, ο οποίος είτε ρητά τις υπηρέτησε, είτε τις ενέπνευσε. Αυτό που ευκρινώς τις συνέχει είναι το σύστημα γνωστικών κινήτρων του μεθοδολογικά ενσυνείδητου ιστορικού που διαλέγεται δημιουργικά με τις προκλήσεις των καιρών του. Ειδικά στον τομέα αυτό το έργο του Γιανουλόπουλου αποτελεί πραγματικά αστείρευτη πηγή έμπνευσης.
