Το σαρωτικό κύμα της αμφισβήτησης των ιδεολογιών και πάσης λογής -ισμών, από την επιστημολογία μέχρι την λογοτεχνική κριτική, κατά το τελευταίο τέταρτο του 20ού αιώνα, απαξίωσε πλήρως την έννοια της εσχατολογίας, ως κεντρική αρτηρία πολλών μεταφυσικών συστημάτων, πρωτίστως όμως του μαρξισμού και του χριστιανισμού. Στο πολιτιστικό κλίμα των ημερών μας, με αισθητή την ανάγκη να τοποθετηθεί ο άνθρωπος στο κέντρο των πνευματικών αναζητήσεων, ο θεολογικός λόγος βρίσκεται ίσως σε δυσχερέστερη θέση από τον αριστερό ομόλογό του, δεδομένου ότι ο σοσιαλισμός δικαιούται, όταν προβεί στην αυτοκριτική που του αξίξει, να καυχάται ακόμα και για την ιστορική του αποτυχία - η δική του προφητεία ήρθε, αν μη τι άλλο, σε επαφή με την σκληρή ιστορική πραγματικότητα, σε αντίθεση με το εσωστρεφές και μεταφυσικά αυτάρκες χριστιανικό κοσμοείδωλο, το οποίο παραμερίζεται πλέον ως καταστατικά αδιάψευστο και μη ελέγξιμο, εν τέλει ως ιστορικά ανυπόλογο.
Σε έναν πολιτισμό με δεσπόζοντα χαρακτηρισμό το κραυγαλέο μεταφυσικό έλλειμμα, το οποίο χαίρει μιας ευρύτερης εκτίμησης (και δικαίως) ως μεγάλη κοινωνική και πολιτική κατάκτηση, υφίστανται περιθώρια ανάδυσης μιας γόνιμης και σοβαρής χριστιανικής πρότασης για τη νηματοδότηση του ανθρώπινου βίου, εν όψει της παθογένειας η οποία καταλογίζεται στην εσχατολογία εν γένει; Ενδεχομένως ναι, με την προϋπόθεση, ωστόσο, να εγκύψουμε σοβαρά στην ερμηνευτική του μακαριστού π. Γεωργίου Φλορόφσκι, σύμφωνα με την οποία, εάν υφίστανται περιθώρια χριστιανικής μεταφυσικής, θα πρόκειται για μεταφυσική προσώπων...
