Αναµφισβήτητα η θέση των ΗΠΑ στο µεταψυχροπολεµικό διεθνές σύστηµα είναι δεσπόζουσα. Eξάλλου, το πολιτικό σύστηµα των ΗΠΑ, είναι σταθερό, η οικονοµία τους ισχυρή και η στρατιωτική τους υπεροχή αδιαµφισβήτητη. Οι ΗΠΑ υπερτερούν σε όλους τους τοµείς και έχουν τη δυνατότητα να προβάλλουν την ισχύ τους και να προωθούν τα συµφέροντά τους σε όλα τα σηµεία του πλανήτη. Η διευθέτηση των µεγάλων διεθνών προβληµάτων και κρίσεων γίνεται µε την πρωτοβουλία και την ανάληψη δράσης των ΗΠΑ. Από την άλλη πλευρά, οι υπόλοιπες µεγάλες δυνάµεις δεν µπορούν να αναλάβουν πρωτοβουλίες και δράσεις στα µείζονα διεθνή προβλήµατα χωρίς τη συγκατάθεσή τους. Γι’ αυτούς και πολλούς άλλους λόγους η κατανόηση των συµφερόντων και των ιδεών που διαµορφώνουν την αµερικανική εξωτερική πολιτική στη µετά τον Ψυχρό Πόλεµο εποχή είναι σηµαντική για τους ερευνητές των διεθνών σχέσεων, για εκείνους που ασκούν διεθνή πολιτική
και για κάθε πολίτη που επιθυµεί να είναι καλά ενηµερωµένος για τις διεθνείς εξελίξεις.
Περιεχόμενα:
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. ΙΔΕΟΛΟΓΙΚΑ ΡΕΥΜΑΤΑ ΣΤΗ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΗΣ ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΗΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ
- Νεοαποµονωτισµός
- Φιλελεύθερος ιδεαλισµός
- Αποµονωτικός ιδεαλισµός
- Το ρεαλιστικό διάλειµµα του Ρούζβελτ και ο ουιλσονιανός παρεµβατικός ιδεαλισµός
- Η σχολή του πολιτικού ρεαλισµού
- Η αµερικανική σχολή του πολιτικού ρεαλισµού: η παράδοση του Άντριου Τζάκσον
- Η οικονοµική πτυχή του αµερικανικού ρεαλισµού: η σχολή του Χάµιλτον
- Η γεωπολιτική πτυχή του αµερικανικού ρεαλισµού
- Συµπεράσµατα
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2. ΤΟ ΔΙΕΘΝΕΣ ΣΥΣΤΗΜΑ
- Γενικά
- Συστηµικές θεωρίες
- Το πολυπολικό µοντέλο
- Το χαλαρό διπολικό µοντέλο
- Το συµπαγές διπολικό µοντέλο
- Το παγκόσµιο µοντέλο
- Το ιεραρχικό ή µονοπολικό µοντέλο
- Το µοντέλο µε βέτο κάθε µονάδας (µοντέλο πυρηνικής διασποράς)
- Ο Γουόλτζ για το διεθνές σύστηµα
- Ο τομέας της ασφάλειας
- Ο τομέας της οικονομίας
- Ο τομέας της διαχείρισης των παγκόσμιων προβλημάτων
- Το διεθνές σύστηµα µετά τον ψυχρό πόλεµο
- Η αµερικανική στρατηγική στη διαµόρφωση του διεθνούς συστήµατος µετά τον ψυχρό πόλεµο
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3. Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΩΝ ΗΠΑ ΣΤΗΝ ΕΥΡΑΣΙΑ ΚΑΙ ΟΙ ΕΥΡΩΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ
- Το ευρωατλαντικό οικοδόµηµα µετά τον ψυχρό πόλεµο
- Η διεύρυνση του ΝΑΤΟ
- Πεδία ανταγωνισµού στις ευρωαµερικανικές σχέσεις µετά τον ψυχρό πόλεµο
- Συµπεράσµατα
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
(A National Security Strategy for a New Century)
Κριτικές:
Η παγκοσµιοποίηση, η αδιαµφισβήτητη στρατιωτική υπεροχή την ΗΠΑ, που διευθετεί κατά το δοκούν µεγάλα διεθνή προβλήµατα και κρίσεις, το οικονοµικό αµερικανικό θαύµα τα τελευταία οκτώ χρόνια περίπου µε την απόλυτη παντοδυναµία του δολαρίου έναντι ακόµα και του ευρώ, του κοινού νοµίσµατος της Ενωµένης Ευρώπης, αλλά και η επιβολη των µοντέλων λειτουργίας της αγοράς ανά την υφήλιο σύµφωνα µε τις νεοφιλελεύθερες «συνταγές» της υπερατλαντικής συµπολιτείας και των ελεγχόµενων από αυτή διεθνών πολιτικών και οικονοµικών οργανισµών, αποτελούν σηµάδια που αποδεικνύουν ότι η ανθρωπότητα έχει εισέλθει σε µια φάση, όπου ο ρόλος των ΗΠΑ στη διαµόρφωση του παγκόσµιου συστήµατος ασφάλειας είναι κυρίαρχος και η θέση της δεσπόζουσα. Κανείς δεν γνωρίζει µε βεβαιότητα εάν βρισκόµαστε στην αρχή µιας νέας αυτοκρατορίας, πλανητικής, µάλιστα, στην κυριολεξία. Ίσως µαζί µε την «ανατολή» του νέου αυτού µονοπολικού κόσµου και την ακµή των ΗΠΑ να έχει αρχίσει και η αντίστροφη µέτρηση της παρακµής της, όπως πολλές φορές µας είχε διδάξει η ιστορία στο παρελθόν.
Το σίγουρο είναι ένα: ότι όταν συναχώνεται η Ουάσιγκτον, κρυολογεί όλος ο πλανήτης… Μοιραία λοιπόν οι αποφάσεις που λαµβάνονται στο Οβάλ γραφείο του πλανητάρχη, αλλά και οι απόψεις που εκφράζονται στους διαδρόµους του Πενταγώνου και του Στέιτ Ντιπάρτµεντ για τη διαµόρφωση των προτεραιοτήτων της αµερικανικής εξωτερικής πολιτικής, αφορούν, εκών άκων, όλο τον πλανήτη. Τις απόψεις και τις θέσεις αυτές, που διαµορφώνουν την αµερικανική στρατηγική, προσεγγίζει ο Κ. Αρβανιτόπουλος, ανατρέχοντας τα ιδεολογικά ρεύµατα της αµερικανικής πολιτικής παράδοσης και φθάνοντας µέχρι τις σηµερινές τάσεις που αναπτύσσονται εντός των ΗΠΑ για το ρόλο τους στο υπό διαµόρφωση διεθνές σύστηµα ασφάλειας. Τέλος, στο τρίτο κεφάλαιο του βιβλίου ο συγγραφέας εξετάζει την αµερικανικη εξωτερικη πολιτική, όσον αφορά την Ευρασία και τις σχέσεις της µε τους δυτικούς συµµάχους της.
Περιοδικό Θητεία
Στα τέλη της δεκαετίας του 1980 και τα πρώτα χρόνια της επόµενης δεκαετίας συντελέστηκαν µερικές κοσµογονικές αλλαγές µε τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης στα εξ ων συνετέθη, τη διάλυση του Συµφώνου της Βαρσοβίας, την ενοποίηση των δύο Γερµανιών, τη διάλυση της Οµοσπονδιακής Γιουγκοσλαβίας και τους πολέµους που ακολούθησαν σε αυτήν και οι οποίοι εξακολουθούν να ταλανίζουν την περιοχή µας µέχρι σήµερα, τον πόλεµο της δυτικής συµµαχίας στο Κουβέϊτ εναντίον του Ιρακ κλπ. Όλα αυτά τα πολύ σηµαντικά γεγονότα, που σήµαναν το τέλος του «Ψυχρού πολέµου», έχουν έναν κοινό παρανοµαστή: Mέσω (ή λόγω) αυτών εγκαθιδρύθηκε η παγκόσµια µονοκρατορία των ΗΠΑ, ελλείψει οποιασδήποτε άλλης ισχυρής δύναµης ή συνασπισµού δυνάµεων, που θα αποτελούσε το αντίπαλο δέος. Είναι αδιαµφισβήτητο γεγονός ότι την παρούσα χρονική στιγµή η υπεροχή των ΗΠΑ είναι πασιφανής σε όλους σχεδόν του τοµείς και αυτήν τους την υπεροχή έχουν τη δύναµη να την επιβάλλουν, «όπου δει», επεµβαίνοντας και διευθετώντας τις διεθνείς κρίσεις κατά το δοκούν.
Στο πλαίσιο αυτό το βιβλίο του καθηγητή Κωνσταντίνου Αρβανιτόπουλου για την αµερικανική πολιτική στη µεταψυχροπολεµική εποχή πιστεύουµε ότι είναι εξαιρετικά επίκαιρο, γιατί µας βοηθά να γνωρίσουµε ή να κατανοήσουµε καλλύτερα τους βασικούς παράγοντες, ιδεολογικά ρεύµατα και ιδεώδη τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό των ΗΠΑ, που συµβάλλουν αποφασιστικά στη χάραξη και υλοποίηση της σηµερινής εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ.
Το βιβλίο αυτό αποτελείται από τρία κεφάλαια. Στο πρώτο εξετάζονται οι διάφορες σχολές (αποµονωτισµού, φιλελεύθερου ιδεαλισµού, πολιτικού ρεαλισµού) σε σχέση µε την επίδραση και τη διαµόρφωσή τους από τις αµερικανικές παραδόσεις, στο δεύτερο κεφάλαιο εξετάζεται η δοµή του µεταψυχροπολεµικού συστήµατος, όπου αναλύονται οι τάσεις που αναπτύσσονται στις ΗΠΑ, σχετικά µε τη µορφή του σηµερινού διεθνούς συστήµατος και το ρόλο που έχουν οι ΗΠΑ στη διαµόρφωσή του. Τέλος, στο τρίτο κεφάλαιο εξετάζεται η αµερικανική εξωτερική πολιτκή στην Ευρασία, οι ευρωαµερικανικές σχέσεις, καθώς και οι τάσεις που αναπτύσσονται για την αναδιάταξη του ευρωατλαντικού χώρου.
Λεωνίδας Σ. Μπλαβέρης, Στρατηγική
