Η αξίωση αδικαιολόγητου πλουτισμού στο ελληνικό και αγγλικό δίκαιο

Στο παρόν έργο διερευνώνται και συγκρίνονται τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της αξίωσης αδικαιολόγητου πλουτισμού στο ελληνικό και στο αγγλικό νομικό σύστημα, ως αντιπροσωπευτικά συστήματα του ηπειρωτικού δικαίου (civil law) και του αγγλοσαξωνικού δικαίου (common law) αντίστοιχα.

Κατ’ αρχάς, επιχειρείται η οριοθέτηση της αξίωσης αδικαιολόγητου πλουτισμού στο ελληνικό και στο αγγλικό δίκαιο μέσω της καθιέρωσης γενικής, ενιαίας και αυτοτελούς αξίωσης στο ελληνικό δίκαιο σε σχέση με τη βαθμιαία αναγνώριση της αξίωσης στο αγγλικό δίκαιο, καθώς και του κρίσιμου ζητήματος της επικουρικότητας της αξίωσης. Ακολούθως, προσεγγίζονται οι προϋποθέσεις θεμελίωσης της αξίωσης στο ελληνικό και στο αγγλικό δίκαιο και συγκεκριμένα, ο προσδιορισμός της έννοιας του πλουτισμού και το ζήτημα της αμεσότητας του πλουτισμού, αλλά και του πλουτισμού σε τριμερείς σχέσεις, καθώς και ο προσδιορισμός της έννοιας του «αδικαιολογήτου» του πλουτισμού μέσω της μελέτης της νόμιμης αιτίας του ελληνικού δικαίου σε σύγκριση με τους «παράγοντες αδικαιολογήτου» (unjust factors) του αγγλικού δικαίου. Εν συνεχεία, εξετάζονται οι ενστάσεις που παρέχονται στον εναγόμενο ενάντια στην αξίωση αδικαιολόγητου πλουτισμού του ενάγοντος και ειδικότερα η ένσταση μείωσης της αξίας ή απώλειας του πλουτισμού του ελληνικού δικαίου σε σχέση με την ένσταση «μεταβολής της κατάστασης» (change of position) του αγγλικού δικαίου, η ένσταση της παρανομίας και τέλος, η ένσταση της παραγραφής.

Η συγκριτική μελέτη της αξίωσης αδικαιολόγητου πλουτισμού στο ελληνικό και στο αγγλικό δίκαιο καθίσταται ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα λόγω της υπό ανάπτυξη αξίωσης στο αγγλικό σύστημα, αλλά και της εν γένει πολυπλοκότητας του αγγλικού δικαίου (λαμβανομένης υπόψη της γνωστής ιδιαίτερης φύσης του, της υποχρεωτικής ισχύος των δικαστικών προηγουμένων και της έλλειψης κωδικοποιήσεων), σε σύγκριση με την κατοχυρωμένη στον ελληνικό Αστικό Κώδικα αξίωση. Μέσω της συγκριτικής έρευνας μελετάται το πνεύμα των δύο διαφορετικών νομικών συστημάτων και οι διαδικασίες που αυτά χρησιμοποιούν προκειμένου για την εξεύρεση λύσεων επί των ζητημάτων που ανακύπτουν με αφορμή αδικαιολόγητες κατά την αντίληψη του δικαίου περιουσιακές μετακινήσεις. Παρουσιάζονται μέθοδοι σκέψης και ερμηνείας, συζητήσεις επί της νομολογίας, καθώς και οι διαφορετικές νομικές απόψεις που έχουν υποστηριχθεί από τους ακαδημαϊκούς και οι οποίες συντελούν στην ανάπτυξη του δικαίου. Εντέλει ερευνώνται οι λόγοι, για τους οποίους κάθε σύστημα επιλύει το ζήτημα της επιστροφής αδικαιολόγητου πλουτισμού με συγκεκριμένο τρόπο, αποκαλύπτοντας πάντως τη σπουδαιότητα ύπαρξης της αξίωσης και στα δύο συστήματα δικαίου.