Προς τα τέλη του 6ου αιώνα οι κάτοικοι της Σπάρτης την εγκατέλειψαν ομαδικά και οργανωμένοι και ίδρυσαν πάνω σε ένα οχυρό βράχο μια νέα πόλη, που πήρε το όνομα Μονεμβασία. Η ασφάλεια που πρόσφερε μαζί με το δίκτυο καλών λιμανιών γύρω της, έδωσαν τη δυνατότητα στη νέα πόλη να εξελιχθεί σε αξιόλογη ναυτική δύναμη, σε ένα από τα σημαντικά στρατηγικά και εμπορικά κέντρα του Βυζαντίου. Ως τα μέσα του 15ου αιώνα εκδόθηκε ένας εντυπωσιακός αριθμός αυτοκρατορικών, πατριαρχικών ή άλλων εγγράφων, μερικά από τα οποία σώζονται στο πρωτότυπο, με τα οποία παραχωρήθηκαν ή ανανεώθηκαν εξαιρετικά προνόμια για τους θεσμούς και το εμπόριο στην πόλη καθώς και για την περιοχή που είχε στην δικαιοδοσία της, Η ανάλυση των εγγράφων αυτών, πολλά από τα οποία είχαν θεωρηθεί πλαστά, σε συνδυασμό με τις υπόλοιπες πηγές, δίνει τη δυνατότητα μιας επανεκτίμησης της σημασίας της βυζαντινής Μονεμβασίας.
