Στο παρόν βιβλίο ο συγγραφέας επιχειρεί να εφαρμόσει στοιχεία της αναλυτικής ερευνητικής μεθοδολογίας που χρησιμοποιείται στις Φυσικές Επιστήμες για να διερευνήσει μια πολύ σημαντική ιστορική περίοδο.
Το βιβλίο "Η Δημοκρατία στην Αρχαία Αθήνα" παρουσιάζει στο ευρύ αναγνωστικό κοινό την ιστορική περίοδο 507-450 π.Χ., η οποία αντιστοιχεί στη άνοδο της Αθηναϊκής Δημοκρατίας με ένα περιεκτικό, αλλά επίσης λεπτομερή και ολοκληρωμένο τρόπο. Στόχος του είναι να αποκαλυφθούν οι δυνάμεις που οδήγησαν στην μεταμόρφωση της Αθήνας από μια πόλη-κράτος σε μια αυτοκρατορία σε μόλις πενήντα επτά χρόνια, ενώ το πολίτευμά της εξελίχθηκε στην απόλυτη, άμεση δημοκρατία, όπου όλες οι αποφάσεις λαμβάνονταν στην Εκκλησία του Δήμου από όλους τους πολίτες.
Η μελέτη περιλαμβάνει και ένα χρονικό διάστημα (σχεδόν τριάντα χρόνων) από τη περίοδο που είναι γνωστή ως Πεντηκονταετία (479-433 π.Χ.), η οποία είναι μια σκοτεινή και ελάχιστα γνωστή περίοδος της αθηναϊκής ιστορίας του 5ου αι. π.Χ. Η ολοκληρωμένη μεθοδολογία που ακολουθεί το βιβλίο, επιτρέπει στον αναγνώστη να συνδέσει τα γεγονότα της περιόδου 479-450 π.Χ., με την πολιτική κατάσταση στην Αθήνα κατά τη διάρκεια των προηγούμενων είκοσι χρόνων (499 - 480 π.Χ.). Έτσι, σημαντικά θέματα, όπως οι σχέσεις της Αθήνας με τη Σπάρτη και ο τρόπος διακυβέρνησης της Αθήνας κατά την αρχή της Πεντηκονταετίας διαφωτίζονται ικανοποιητικά, παρά την έλλειψη στοιχείων.
Η έρευνα επικεντρώνεται σε τέσσερις πρωτογενείς πηγές αυτής της περιόδου: τις "Ιστορίες" του Ηροδότου, την "Ιστορία του Πελοποννησιακού πολέμου" του Θουκυδίδη, την "Αθηναίων Πολιτεία" του Αριστοτέλη, και την "Ιστορική Βιβλιοθήκη" του Διόδωρου του Σικελιώτη. Αρχαιολογικά ευρήματα, όπως επιγραφές και όστρακα, επίσης θεωρούνται ως γνήσια στοιχεία μεγάλης σημασίας και για τον λόγο αυτό έχουν αποτελέσει μέρος της έρευνας αυτής. Στο βιβλίο παρουσιάζονται νέα στοιχεία που βοηθούν την ανάλυση και τη μελέτη αυτής ιστορικής περιόδου, 507-450 π.Χ. Τα πιο σημαντικά συνοψίζονται ως εξής:
1) Φαίνεται ότι υπήρχαν τρία κόμματα ή παρατάξεις που εκπροσωπούσαν τους Αθηναίους. Εκτός από τους ολιγαρχικούς, είχαν διαμορφωθεί δύο ακόμα πολιτικές παρατάξεις που εκπροσωπούσαν τα χαμηλότερα λαϊκά στρώματα, δηλαδή τους ζευγίτες και τους θήτες. Τα κόμματα αυτά είχαν αντικρουόμενα συμφέροντα και ανταγωνίζονταν για την εξουσία.
2) Ο δεύτερος Περσικός Πόλεμος αναλύεται με βάση του Ψήφισμα της Τροιζήνας και όχι τις Ιστορίες του Ηροδότου. Αποδεικνύεται ότι οι περισσότερες διαφορές μεταξύ αυτών των δύο ιστορικών πηγών είναι δυνατόν να ερμηνευτούν.
Μέσα από τη συστηματική μελέτη των παραπάνω πηγών αναλύονται ζητήματα που αφορούν τους θεσμούς, τα πολιτικά κινήματα και τους ηγέτες της Αθηναϊκής Δημοκρατίας, καθώς και ο καταλυτικός ρόλος των Περσικών Πολέμων στην εξέλιξή της.
Ο Αντώνης Μυστριώτης είναι φυσικός. Απέκτησε το δίπλωμα του το 1980 από το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και το διδακτορικό του το 1986 από το Πανεπιστήμιο του Illinois at Urbana-Champaign, ΗΠΑ. Έχει εργαστεί ως ερευνητής στην Ελλάδα, τις ΗΠΑ, την Ολλανδία και τη Γερμανία. Σήμερα εργάζεται ως ερευνητής στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Το έργο του περιλαμβάνει ένα ευρύ φάσμα θεμάτων με διεπιστημονικό χαρακτήρα, όπως η Υπολογιστική Στατιστική Φυσική, Υπολογιστική Φυσική Στερεάς Κατάστασης, Υπολογιστική Ρευστομηχανική, Πολυμερή και Βιογενή Πολυμερή. Έχει δημοσιεύσει πολλές επιστημονικές εργασίες σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά και διεθνή συνέδρια.
"Η γέννηση της δημοκρατίας - Κλασική Αθήνα" είναι το πρώτο του έργο στην Ιστορία. Ενδιαφέρεται πολύ για την Ιστορία και διαβάζει έργα που αναφέρονται σε όλες τις ιστορικές περιόδους. Προτιμά να μελετά τις πρωτογενείς πηγές επειδή οι μετέπειτα ιστορικοί συχνά στρεβλώνουν τα γεγονότα στην προσπάθειά τους να προβάλλουν τη δική τους ιδεολογία μέσα από την ιστορική τους ανάλυση.
