Όσο ένα κράτος λικνίζεται επάνω στα κύματα της ευτυχίας του, όλα τα επιμέρους σκεπάζονται από αυτό το ευχάριστο συναίσθημα. Όταν όμως ο σκόπελος της δυστυχίας συντρίβει το ωραίο οικοδόμημα, φανερώνονται αμέσως οι διαφορετικές πλευρές της πραγματικότητας. Η παρατήρηση τότε ξυπνά, τη θέση της χαρούμενης διάθεσης παίρνει η βαθιά θλίψη, με την πτώση του ενός φαίνονται να παραπαίουν όλα, και η σκέψη και το συναίσθημα περιπλανιούνται στα μάκρη. Επομένως, η ιστορία της κατάρρευσης των κρατών συνήθως είναι πιο γοητευτική από εκείνη της άνθησής τους, ή μάλλον η τελευταία γοητεύει πραγματικά όταν παρατηρηθεί από την πλευρά της κατάρρευσης.
Ο Βίλχελμ φον Χούμπολντ (176-1835). Γερμανός ουμανιστής ελληνολάτρης, φίλος του Γκαίτε και του Σίλλερ, ιδρυτής της επιστήμης της συγκριτικής γλωσσολογίας και της φιλοσοφίας της γλώσσας, διπλωμάτης και πολιτικός, μεταρρυθμιστής του γερμανικού εκπαιδευτικού συστήματος με βάση το αρχαίο ελληνικό πνεύμα και ιδρυτής του Πανεπιστημίου του Βερολίνου, αναδείχτηκε σε ένα από τα κορυφαία πνεύματα της εποχής του.
Ασυνήθιστα πολυμαθής στους πιο διαφορετικούς γνωστικούς τομείς, ασχολήθηκε ιδιαίτερα με την αναλυτική θεώρηση της γλώσσας, λογοτεχνίας και τέχνης, με τη θεωρία περί κράτους, τις σχέσεις πολίτη και κράτους και με τα προβλήματα της εκπαίδευσης και της παιδείας. Ως γλωσσολόγος υποστήριξε ότι ο άνθρωπος νοεί τον κόσμο μέσα από τη γλώσσα, και έγινε έτοι πρόδρομος της μελέτης γλώσσας και πολιτισμού στην αλληλεπίδραση τους, που αποτελεί βασικό αντικείμενο της σύγχρονης εθνογλωσσολογίας.
