Στο βιβλίο Η κληρονομιά του ελληνισμού της Ελένης Γλύκατζη-Αρβελέρ ο Θανάσης Θ. Νιάρχος συγκεντρώνει δημοσιευμένα κείμενα, ομιλίες και συνεντεύξεις της κορυφαίας Ελληνίδας βυζαντινολόγου, αποστάγματα της σπουδαίας διαδρομής της στον χρόνο και τους τόπους.
Την επιμέλεια του τόμου υπογράφει ο ίδιος ο Θανάσης Θ. Νιάρχος, ενώ προλογίζουν η ιστορικός Μαρία Ευθυμίου και η ποιήτρια Ιουλίτα Ηλιοπούλου.
«Ας αναλογισθούμε ότι στον κατά της Ασίας αγώνα που σηκώνει, από καταβολής της, η Ελλάδα, θα πρέπει να προστεθεί αμέσως ως χαρακτηριστικό θεμέλιο της Ευρώπης, έτσι όπως τη ζούμε ως σήμερα, ο χριστιανισμός. Οφείλουμε ακόμη μια φορά να αναγνωρίσουμε τον καθοριστικό ρόλο του ελληνικού πνεύματος και κυρίως της ελληνικής γλώσσας. Του λόγου της φήμης που μιλιόταν, όπως γράφει ο Καβάφης, ώς τα Φράατα και τον Ζάγροπέρα. Θα πρέπει λοιπόν ακόμη μια φορά να επισημάνουμε την ελληνική προτεραιότητα στη θεμελίωση της πνευματικής-θρησκευτικής Ευρώπης, στην άσκηση δηλαδή του χριστιανισμού. Ο κατά Χριστόν βίος, η σωτηριολογική πρακτική, είναι για την Ευρώπη όχι μόνο ενοποιός βάση πνευματικότητας των πληθυσμών της, αλλά και πηγή αστείρευτης καλλιτεχνικής, κυρίως εικαστικής, αισθητικής, έμπνευσης και δημιουργίας».
Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ
(απόσπασμα από την ομιλία της με τίτλο «Ελληνισμός και Ευρώπη» στο Ίδρυμα Γουλανδρή-Χορν, 22 Ιουνίου 1994)
«Τα κείμενα της παρούσης έκδοσης, βαθυστόχαστα και αισθαντικά, καίρια και πνευματώδη, πολυδιάσταστα και ουσιαστικά, διαυγή και διεισδυτικά, εξηγούν γιατί η κυρία Αρβελέρ μπόρεσε να κερδίσει θέση στην καρδιά του δύσκολου λαού από τον οποίον προέρχεται και του οποίου τις συντεταγμένες επί δεκαετίες μελετά εστιάζοντας, κατά κύριο λόγο, στα όσα εκτυλίχθηκαν στη διάρκεια των χιλίων περίπου ετών της Βυζαντινής Ιστορίας του».
Από τον πρόλογο της Μαρίας Ευθυμίου
«Γιατί την προσήλωση στο ουσιώδες, με τον δικό της τρόπο, προβάλλει ο λόγος της Αρβελέρ, μια προσήλωση σε έναν ανθρωποκεντρισμό αρχαιοελληνικό και χριστιανικό, προσήλωση σε θεμελιώδεις αρχές και αξίες, μιας ιδιότητας που σπάνια πια επικαλούμαστε της ελληνοσύνης! Όχι βέβαια για να κατακτήσουμε τα έθνη, αλλά για να επανακτήσουμε τον εαυτό μας, αυτόν που έχει ως αληθινή πατρίδα του τη γλώσσα και όσα συναποκομίζουν οι λέξεις της».
Από τον πρόλογο της Ιουλίτας Ηλιοπούλου
Η Ελένη Γλύκατζη - Αρβελέρ γεννήθηκε το 1926. Σπούδασε στην Αθήνα και στο Παρίσι και ειδικεύτηκε στη μελέτη του κόσμου της χριστιανικής Ανατολής, και ειδικότερα του κράτους και της κοινωνίας του Βυζαντίου. Μια σειρά εργασίες της πάνω στο Βυζάντιο την έκαναν γνωστή. Αναφέρουμε εδώ μονάχα μερικές: "Έρευνες για τη διοίκηση της Βυζαντινής αυτοκρατορίας τον ένατο - δέκατο αιώνα" (1960), "Το Βυζάντιο και η θάλασσα" (1966), "Μελέτες για τη διοικητική και κοινωνική διάρθρωση του Βυζαντίου" (1971), "Βυζάντιο, η χώρα και τα εδάφη" (1976), κ.λπ. Έλαβε μέρος σε διάφορα παγκόσμια συνέδρια ιστορίας και προσκλήθηκε για διαλέξεις στα μεγαλύτερα πανεπιστήμια του κόσμου ενώ έχει τιμηθεί με πολλές διακρίσεις. Το 1967 έγινε η πρώτη γυναίκα πρόεδρος του τμήματος Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο της Σορβόνης και το 1976 εκλέχτηκε Πρύτανης στο Πανεπιστήμιο της Σορβόνης (η πρώτη γυναίκα να τιμηθεί με μια τέτοια θέση στα 700 χρόνια παράδοσης του Πανεπιστημίου). Έχει διατελέσει, μεταξύ άλλων, Πρύτανης του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου, Πρόεδρος του Πανεπιστημίου του Παρισίων και του Κέντρου Τέχνης και Πολιτισμού Ζωρζ Πομπιντού-Μπομπούρ. Είναι αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας Αθηνών και είναι επίτιμη πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Πολιτιστικού Κέντρου των Δελφών. Θεωρείται μια απ' τις πλέον εξέχουσες πανεπιστημιακές και πνευματικές προσωπικότητες του τόπου μας που τιμούν πραγματικά την πατρίδα μας στο εξωτερικό. Η εργογραφία της είναι ιδιαιτέρως σημαντική και παραμένει σημείο αναφοράς των μελετητών.
