Η "Εταιρεία Μελέτης Νέου Ελληνισμού" προσπάθησε, με το διεθνές συνέδριο "Νεοελληνική πόλη: Οθωμανικές κληρονομιές και ελληνικό κράτος" που διοργάνωσε το 1984, να απογράψει, συγκριτικά με άλλες χώρες, το επίπεδο των σχετικών σπουδών στην Ελλάδα. Όπως φαίνεται από τα Πρακτικά του συνεδρίου, που εξέδωσε το 1985 η Εταιρεία, η προσπάθεια αυτή απέβη χρήσιμη και καρποφόρα: δεκάδες σύνεδροι, ιστορικοί και αρχιτέκτονες Έλληνες και ξένοι, πολλές πρωτότυπες ανακοινώσεις, διάθεση για επιστημονικό διάλογο.
Δεκατρία χρόνια αργότερα, η ίδια Εταιρεία (με συνδιοργανωτή το Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών) επιχείρησε, με το συνέδριο "Η πόλη στους νεότερους χρόνους. Μεσογειακές και Βαλκανικές όψεις (19ος-20ός αιώνας)", να διαπιστώσει τις μεταβολές που στο διάστημα αυτό συντελέστηκαν στη μελέτη του αστικού φαινομένου.
Το δεύτερο αυτό συνέδριο, του οποίου τα Πρακτικά δημοσιεύονται εδώ, διεξήχθη στις 27-30 Νοεμβρίου 1997 στην Αθήνα, στο αμφιθέατρο του Ελληνικού Ινστιτούτου Pasteur. Συμμετείχαν πέντε ξένοι και 46 Έλληνες ερευνητές. Τις συνεδριάσεις παρακολούθησαν 150-200 άτομα: αρχιτέκτονες πολεοδόμοι, ιστορικοί, κοινωνιολόγοι, μεταπτυχιακοί φοιτητές, κ.ά. Πολλοί απ' αυτούς, όπως και πολλοί από τους ομιλητές, εργάζονται σε πανεπιστημιακά και ερευνητικά κέντρα. [...] (από το προλογικό σημείωμα)
