Ο Μαιτρ και η Μαργαρίτα

Το πιο διάσημο και διαδεδομένο μυθιστόρημα του Μιχαήλ Μπουλγκάκοφ αναδεικνύει τη συνθετική δύναμη, την τολμηρή φαντασία και τη σατιρική ευστοχία του συγγραφέα.
Σε τρία πλάνα αναπτύσσεται αυτό το μεγάλο σε συνθετική δύναμη, τολμηρή φαντασία και σατιρική ευστοχία μυθιστόρημα: το ιστορικό ψυχολογικό, με επίκεντρο τη μορφή του Πόντιου Πιλάτου – του ανθρώπου που δε βρίσκει το ψυχικό σθένος να ενεργήσει σύμφωνα με τη συνείδησή του· το σατιρικό, με στόχο τους ατάλαντους, καιροσκόπους και τυχάρπαστους από το λογοτεχνικό-παρακαλλιτεχνικό, κυρίως, περιβάλλον της σταλινικής Μόσχας, και το λυρικό-δραματικό, με έναν συγκλονιστικό στην παραφορά και την έξαρση του έρωτα του Μαιτρ και της Μαργαρίτας. Ο Σατανάς, που με την απίθανη συνοδεία του, ξεκινώντας από τα βάθη της μεσαιωνικής μαγείας, φτάνει στη Μόσχα για να μπλέξει και να ξεμπλέξει τραγέλαφους και τραγωδίες, που ένας διάολος μόνο πια το μπορεί, είναι το συναρπαστικό εύρημα που κορυφώνει την ένταση αυτού του μυθιστορήματος. Θα ’λεγε κανείς πως ο Μπουλγκάκοφ με το Μαιτρ και Μαργαρίτα εγκαινιάζει ένα νέο είδος μυθιστορήματος φανταστικού ρεαλισμού.