Η αυτοδιοίκηση αποτέλεσε αναμφισβήτητα κορυφαίο θεσμό της Ιστορικής εξέλιξης και της επιβίωσης του ελληνικού έθνους για πολλούς αιώνες. Κυρίως σ' αυτόν οφείλεται η διατήρηση της ενότητας και της εθνικής συνείδησης στην τουρκοκρατία, καθώς και η αυτοδύναμη ρύθμιση της κοινοτικής ζωής με συλλογικές και αντιπροσωπευτικές διαδικασίες. Ιδιαίτερη ανάπτυξη γνώρισε ο θεσμός κατά τις τελευταίες δεκαετίες πριν από την επανάσταση του 1821, όταν είχε συντελεστεί πλέον αλλαγή και στην αρχέγονη σύνθεση του κοινωνικού σώματος, με την ανάδειξη νέων παραγόντων κοινωνικής και οικονομικής ισχύος. Ο θεσμός της αυτοδιοίκησης γνώρισε μεγάλη ανάπτυξη στην Πελοπόννησο, της οποίας οι κοινοτικοί άρχοντες διέθεταν μεγάλη πολιτική δύναμη. Οι αρνητικές κρίσεις για τους προεστούς, όχι πάντοτε αβάσιμες για ορισμένους απ' αυτούς, προέρχονται είτε από ρομαντικούς περιηγητές είτε από ιστοριογράφους που κάνουν ιδεολογική χρήση της Ιστορίας και έχουν οπωσδήποτε δημιουργήσει προκατάληψη. Είναι ευνόητο ότι, χωρίς τη συναγωγή των υπαρχόντων τεκμηρίων και τη μελέτη τους κατά τους κανόνες της επιστήμης, είναι αδύνατο να συλλάβουμε τις πραγματικές διαστάσεις της σημασίας του θεσμού των κοινοτήτων και να πετύχουμε την ερμηνεία των νοοτροπιών και των συμπεριφορών των μελών του προυχοντικού σώματος.
Ο Αθανάσιος Θ. Φωτόπουλος (Πύργος Ηλείας, 1950) σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στο Rand Afrikaans University (Γιοχάνεσμπουργκ) και δίδαξε στη μέση εκπαίδευση και σε μεταπτυχιακό τμήμα του Πανεπιστημίου Αθηνών. Είναι διδάκτορας ιστορίας (Πανεπιστήμιο Αθηνών, 1997) και διδάσκει (2003 κ.ε.) νεότερη ελληνική ιστορία στο Πανεπιστήμιο Πατρών. Από το 1989 εκδίδει το ετήσιο διεθνές επιστημονικό περιοδικό Journal of Oriental and African Studies (JOAS). Έχει τιμηθεί με βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών (1980). Πεδίο της έρευνάς του είναι η ιστορία του νεότερου ελληνισμού. Έχει εκδώσει αρχειακές πηγές και έχει δημοσιεύσει μελέτες ιστορικού, φιλολογικού, λαογραφικού και βιβλιογραφικού περιεχομένου. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον δείχνει για την επισήμανση και την έκδοση άγνωστων κειμένων/πηγών της νεότερης ελληνικής ιστορίας. Βασικά έργα του: "Ιστορικά και λαογραφικά της ανατολικής περιοχής Αιγιαλείας και Καλαβρύτων (τόμ. Α΄-Β΄, Αθήνα, 1982), "Οι Πετιμεζαίοι. Συναγωγή κειμένων και εγγράφων" (Αθήνα, 1987), "Οι Γιατράκοι του 1821" (τόμ. Α΄- Β΄, Αθήνα, 2001), "Η συμβολή των Ελλήνων στις αραβικές και ισλαμικές σπουδές από το 1453 έως σήμερα" (Αθήνα, 2002).
