Οικονομική κρίση και σύνταγμα

Η επίδραση της οικονομικής κρίσης τα τελευταία χρόνια, αλλά ακόμα και σήμερα, στην καθημερινή ζωή όλων μας υπήρξε και είναι ακόμα καθοριστική. Η κρίση επηρέασε το βιοτικό επίπεδο των πολιτών, το πολιτικό σύστημα και τους θεσμούς της Ελλάδας. Για μεγάλα χρονικά διαστήματα κυριαρχούσε η οργή, ο θυμός, η κοινωνική διαμαρτυρία, αλλά και ο φόβος και η αβεβαιότητα για το παρόν και το μέλλον της χώρας και των πολιτών της. Οι σοβαρότεροι αναλυτές θεώρησαν ότι η κρίση έχει τις ρίζες της τόσο στη δομή του πολιτικοοικονομικού συστήματος και στις πρακτικές που υιοθέτησαν οι φορείς του πολιτικού συστήματος στην Ελλάδα, όσο και στις εγγενείς αδυναμίες της ίδιας της αρχιτεκτονικής της ΟΝΕ και στις καθυστερημένες και ίσως ανεπαρκείς αντιδράσεις των ευρωπαίων ηγετών και των οργάνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Από τους περισσότερους συνειδητοποιήθηκε ότι η πορεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης -όχι μόνο εξαιτίας της οικονομικής βοήθειας που δόθηκε στη χώρα- επηρεάζει συστηματικά και άμεσα τις οικονομικές και κοινωνικές εξελίξεις στην Ελλάδα. Σε αυτές τις συνθήκες η επίκληση του Συντάγματος αποτέλεσε ένα σταθερό στοιχείο του δημόσιου λόγου, καθώς συχνά χρησιμοποιήθηκε ως επιχείρημα για την ανατροπή μεταρρυθμίσεων που έθιγαν δικαιώματα, κυρίως οικονομικού χαρακτήρα, των πολιτών. Με την μονογραφία αυτή προσπάθησα να οργανώσω και να συστηματοποιήσω τις ποικίλες επιρροές και αλληλεπιδράσεις της οικονομικής κρίσης με το Σύνταγμα και τους θεσμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης, κατά κύριο λόγο αναλύοντας δικαστικές αποφάσεις σε ορισμένα επιλεγμένα πεδία, όπου έκρινα ότι είναι περισσότερο ορατές οι επιρροές αυτές. Είναι προφανές ότι το περιεχόμενο της μονογραφίας δεν αποδίδει -και δεν θα μπορούσε άλλωστε- το σύνολο των συνεπειών της οικονομικής κρίσης στους συνταγματικούς θεσμούς και στα δικαιώματα. Πολλές σημαντικές θεματικές έμειναν εσκεμμένα εκτός της μονογραφίας, ενώ οι ταχύτατες εξελίξεις σε νομοθετικό και νομολογιακό επίπεδο καθιστούν αδιέξοδη οποιαδήποτε προσπάθεια ανάλυσης και έρευνας δικαστικών αποφάσεων και νόμων που βγαίνουν κυριολεκτικά επί του πιεστηρίου. Αναγκαστικά έπρεπε να μπει μια τελεία, καθώς η έρευνα καλύπτει τις νομοθετικές, βιβλιογραφικές και νομολογιακές εξελίξεις μέχρι και τον Απρίλιο του 2014.