Ο Παπαδιαμάντης νοιάστηκε για τα πάντα, όχι σαν ανέστιος πολυπράγμων ή εντυπωσιοθήρας, αλλά ως βαθύτατος ανθρωπολόγος και κοινωνικός ανθρωπογνώστης που φιλοσοφεί τη ματαιότητα των ανθρωπίνων πραγμάτων: υπήρξε ο αυθεντικός λογοτέχνης που αρέσκεται να παίρνει θέση για τη μοίρα του κόσμου του. Γι' αυτό ο θησαυρισμός των γνωμολογικών του στιγμών αποδεικνύει ακόμη και σήμερα την επάρκεια του παπαδιαμαντικού πνεύματος και την κλασική ενέργεια του λόγου του: ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης διδάσκει γραφή, διδάσκει και ζωή. Κι όλα αυτά με την προσδοκία να λυτρώσει τη χαμένη ευαισθησία μας.
