Τι απέγιναν οι διανοούμενοι;

Για περισσότερο από έναν αιώνα, ο διανοούμενος στάθηκε μια ενοχλητική φωνή, ένα κριτικό πνεύμα που δήλωνε την αλήθεια ενάντια στην εξουσία. Σήμερα, η λέξη έχει χάσει κάθε κύρος, καθώς αποδίδεται συνήθως σε φλύαρες φιγούρες που γεμίζουν τις τηλεοπτικές οθόνες. Σύμφωνα με τον Έντσο Τραβέρσο, αυτή η έκλειψη έχει πολλαπλές αιτίες: το τέλος των ουτοπιών του 20ού αιώνα, τη συντηρητική στροφή της δεκαετίας του 1980, την εμπορευματοποίηση της κουλτούρας, τις απογοητεύσεις μιας γενιάς. Σ' ένα κόσμο όπου η πολιτική τρέφεται ολοένα και λιγότερο με ιδέες, ο διανοούμενος αντικαταστάθηκε από τους "εμπειρογνώμονες" στην υπηρεσία της κυβέρνησης και από τους ειδικούς της επικοινωνίας. Σ' αυτό το νέο τοπίο, τα κοινωνικά κινήματα έχουν μείνει ορφανά, όμως η αντιρρητική σκέψη δεν εξαφανίστηκε. Ο Τραβέρσο διακρίνει τα σημάδια που αναγγέλλουν μια νέου είδους σύνδεση ανάμεσα στην παραγωγή των γνώσεων, την κριτική της εξουσίας και την πολιτική στράτευση.